پروژه کارآفرینی

شبکه مشاوره و توسعه کارآفرینی زاگرس کلاله

برنامه جامع طرح کسب و کار فرش دستباف ترکمن

تهيه و تنظيم:

عبداله اسفندیاری دانشجوی  رشته مديريت كسب و كار

 و با ھمکاری نمایندگی مرکز آموزش بازرگانی ورامین

بسمه تعالی

شبکه مشاوره و توسعه کارآفرینی زاگرس کلاله

برنامه جامع طرح کسب و کار فرش دستباف ترکمن

فرش ايرانی: متاسفانه اين صنعت دستی و زيبای کشورمان هم مثل خيلی از صنايع دستی ديگر دچار رکود و کم توجهی واقع شده!!

فرش ايرانی با زيبايی و تنوع رنگ و بافت در هر منطقه کشور می تواند از بهترين و پر درآمدترين صادرات کشورمان باشد ولی متاسفانه می بينيم در داخل کشور هم با بوجود آمدن کارخانه های زياد فرش ماشينی و تنوع رنگ و بافت و حتی مشابه سازی از فرشهای دستی به دليل سبک و ارزان بودن آن بيشتر مورد توجه و استقبال قرار گرفته و اين باعث شده که خريدار فرش دستبافت کمتر شود.

فرشهای زيبای دستبافت که با زحمت زياد و سخت بافته می شود، ولی کمتر به آن توجه می شود و امروزه دچار رکود در بازارهای کشور شده ! من با داشتن دار کوچکی در خانه و بافتن قاليچه با اين هنر ظريف و زيبا آشنا هستم همينطور با کار سختی که بافندگان فرش که اکثر آنها زنها و دخترهای جوان هستند و با دستهای ظريفشان بر تار و پود فرش نقش می اندازند و با زدن دفتين بر روی آن اين نقشها را جاودانه می کنند. ولی ما بدون توجه به اين همه زيبايی فقط به دليل قيمت آن که به نظر من در برابر اين همه زحمت هم ناچيز است به طرف فرش ماشينی رو آورديم و در کشوری که اسم آن با فرش­اش همراه است و فرش ايرانی در همه جا استقبال می شود به جز در داخل کشور خودمان و بيشتر ين استفاده کننده فرش ماشينی هستيم و الان در همه منازل از فرش ماشينی استفاده می کنند !! چرا ؟!

فکر نمی کنيد به خاطر اين همه تبليغ که روزانه از کيفيت و زيبايی و ارزانی فرش ماشينی می کنند باعث شده فرش دستبافت فراموش شود !

بياييد قدر اين هنر اصيل و زيبا را بدانيم و با خريدن فرش دستبافت آنرا حمايت کنيم !!

تاريخ قوم ترکمن و فرش آن

ترکمنی­ها در اصل قبيله­هايی ترک هستند که هم اکنون در مناطق وسيعی از شمال ايران تا شمال افغانستان و شرق دريای خزر در کشورهای ترکمنستان و ازبکستان زندگی می کنند. بر اثر چنگها و تحولات شديدی که با آن مواجه گرديدند، اين قوم بخشی از تاريخ سنن و آداب خود، از جمله فرش بافي را تا حدودی به فراموشی سپرده است. به نحوی که مطالعه ی تاريخ فرش بافي ترکمن را با مشکل مواجه می سازد و تا کنون مطالعه ی علمی و مستمر برای آن صورت نپذيرفته است. اما آنچه مسلم است فرش ترکمن از دلبستگی های جاودانه ی اين قوم بوده است. مهمترين قبايل ترکمنی که بافت فرش در آنها رواج داشته است عبارتند از : ايل تکه، ساريک، ايل چدر، ايل ارساری و ايل بزرگ يموت.

سه گروه از ترکمنهای مستقر در ايران به قاليبافی اشتغال دارند. دو طايفه از ايل بزرگ يموت به نامهای آتابای و جعفر بای و ديگری بخشی از ايل تکه که گفته می شود در حدود آغاز ربع دوم قرن چهاردهم هجری ( بيستم ميلادی ) به ايران مهاجرت کرده اند. ايل تکه در جرگلان، منطقه ای در شمال خراسان، شمال بجنورد و غرب آن قرار دارد و در حال حاضر بهترين فرش ترکمن ايران را توليد می کنند. و مرکز اصلی آن مراوه تپه است.

  معمولاً با اينكه امروزه تكنولوژي وارد اين حرفه شده اما نقش بسيار كمرنگي را در صنعت فرش دستباف ايفا مي کند بطور مثال مي توان از دستگاه نقشه خوان نام برد كه حتي بسياري از سازمانهاي وابسته به فرش اين وسيله را ندارند.

" "فاطمه كريمي" کارشناس طراحی فرش " که خود از نزدیک با تولید قالی ترکمن آشناست با اعلام نکاتی از تحقیق خود پیرامون قالی بافی در میان قوم ترکمن در استان خراسان شمالی افزود: به رقم گذشت سال­ها از انقلاب، هنوز فرش ایران متولی مشخصی ندارد و به همین تناسب فرش "ترکمن " به عنوان یکی از فرش های اصیل ایرانی که می تواند بهترین بازار خارجی را داشته باشد با قیمتی نازل از بافندگان فرش خریداری می شود و از طریق افراد سود جو در خارج از کشور با قیمتی بالا به فروش می رسد.

وی قالی بافی را صنعتی رو به توسعه دانست که در ایران به خاطر عدم توجه مسئولان به بافت سنتی "صنعت فرش دستبافت"، قالی ایرانی بازار خود را در خارج از کشور از دست داده است و كشورهايي دیگری قالی ایران را شبیه سازی می کنند.

وی با اشاره به نقش مهم صنعت فرش دستبافت، در ایجاد صنایع کوچک و اقتصاد كشور افزود: با توجه به اين كه اكثر بافندگان در مناطق روستايي و محروم كشور به سر مي برند به روايت آمار موجود بيش از 2 ميليون نفر قاليبافي می کنند که با  اشتغال این افراد از معضلاتی چون  فقر و مهاجرت روستاييان جلوگيري شده است.

"کریمی " وجود شرايط نامطلوب در محل كار، مناسب نبودن ساختمان با نوع كار، وجود عوامل و وسايل خطرزا، عدم رعايت بهداشت فردي و عمومي در محيط را از دیگر آسیب های صنعت فرش دستبافت دانست که باعث ناراحتي هاي جسمي و روحي بافندگان و خانوادة آنان شود.

"کریمی" با اشاره به نداشتن نقش ساز و کارهای دولتی در حمایت از حقوق کارگری در قالی بافی خانگی افزود: براي بكار گماردن فرد در حرفه قاليبافي و همچنين ميزان زمان كار در روز و يا در طول سال ضابطه­ای ديده نمی شود.

وی محدوديت تنوع شغلي قاليبافان در روستا و وجود محدوديت بيشتر در مورد انتخاب شغل، براي زنان  به لحاظ شرايط فرهنگي و اجتماعي، فقدان تشكل صنفي عدم برخورداري از حمایت هاي مربوط به مشاغل و پشتوانه هاي مربوط به تأمين اجتماعي، مسائل و مشكلات ناشي از مسائل فردي، گروهي و اجتماعي و به ويژه مشكلات اقتصادي فرش و قاليبافان، را از دیگر مشکلات صنعت فرش دستباف دانست.

از نظر حجم توليد، مقدار بافته های ايل تکه کمتر از دو طايفه ی يموت است. مرکز عرضه فرش فرشهای آتابای در گنبد قابوس است و فرشهای جعفر بای در شهر کوچک آق قلعه و گرگان بفروش می رسد.

عمده طرحهای آنها با نامهايی همچون " غزال گز، ماری گل، ساريک گل، ارسای گل، سالور گل، ارتمن " مشخص می شوند. رنگ

قرمز سير در کنار رنگ قهوه ای شتری عمده رنگهای قالی ترکمن هستند.

( زيباترين پشتی های ايرانی پشتی ترکمنی هستند.)

اهداف شبکه توسعه کارآفرینی زاگرس جهت خوشه ای کردن فرش دستباف ترکمن

·         حفظ و احياء جنبه‌هاي تاريخي، فرهنگي و هنري فرش دستباف ايران

·         فراهم آوردن بسترهاي مناسب براي ارتقاء کيفيت مواد اوليه،بافت،نقش،رنگ و ساير ابعاد فني فرش دستباف

·         فراهم آوردن بسترهاي مناسب براي افزايش تقاضاي فرش دستباف

·          فراهم آوردن بسترهاي مناسب براي افزايش درآمدهاي حاصل از صادرات فرش دستباف

·          بهبود وضع معيشت فعالان صنعت فرش دستباف

·          ساماندهي توليد،  عرضه و همچنين فعالان فرش دستباف

استراتژي:

§         کاهش دخالت مستقيم دولت در فرايند توليد و صادرات فرش دستباف

§         حمايت هاي منطقي، داراي توجيه اقتصادي از هنرـ صنعت فرش

§         هويت دادن به بافندگان فرش دستباف

§         افزايش سطح زندگي و منزلت شغلي قاليبافان

§         حمايت از صنعت فرش از طريق تقويت جايگاه صنعت فرش

برنامه كوتاه مدت:

§         ايجاد و تشکيل اتحاديه صنفي بافندگان با همکاري معاونت توسعه بازرگاني داخلي و شناسايي قاليبافان

§         حمايت ازادامه اجراي طرح بقاء ( به‌سازي کارگاههاي قاليبافي در روستاهها)

§         اجراي برنامه‌هاي تبليغاتي مناسب بر حسب شرايط هر يک از بازارهاي هدف

§         کمک و حمايت از برگزاري نمايشگاه هاي داخلي و خارجي و همچنين جشنواره ها

§    برگزاري سمينارهاي پژوهشي و تحقيقاتي و سرمايه گذاري و اجراي سياستهاي راهبردي و کاربردي در رفتارهاي سنتي و حرفه اي که باعث تحول سيستم توليد خواهد شد.

§         بررسي و تحليل نوسانات ارزش و مقدار صادرات فرش دسبتاف كشور و كشورهاي رقيب در بازارهاي هدف

§         صدور کارت شناسايي قاليبافان و اجراي طرح شناسنامه‌دار کردن فرش دستباف

§         ايجاد بانك و پايگاه اطلاعاتي درخصوص داده‌هاي لازم جهت بررسيها و مطالعات اقتصادي، بازرگاني و بازاريابي.

§         شناسايي بازارهاي بالقوه داخلي و خارجي

برنامه هاي ميان مدت:

§         ادامه اجراي طرح بقاء براي کارگاه قاليبافي

§         توجه به روشهاي نوين تجارت فرش از طريق شبکه زاگرس

§         برنامه ريزي درسفارش پذير کردن صادرات فرش

§         برنامه‌ريزي در تهیه نخ مرغوب

§         برنامه ریزی در جهت خلق بازارهاي جديد فرش دستباف

قوتها:

§         حدود 40درصد سهم بازار جهاني در اختيار فرش دستباف ايران مي‌باشد.

§    وجود پشتوانه‌هاي فرهنگي، هنري، تاريخي و ملي براي فرش دستباف در ايران به عنوان خاستگاه اصلي اين هنر ـ صنعت

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: